ਭਾਈ ਸੁਬੇਗ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਭਾਈ ਸ਼ਹਬਾਜ਼ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ – ਇਤਿਹਾਸ, ਮਹੱਤਵ ਅਤੇ ਬਲਿਦਾਨ
ਭੂਮਿਕਾ
ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਸ਼ੂਰਵੀਰਤਾ ਅਤੇ ਬਲਿਦਾਨ ਦੀਆਂ ਅਨੇਕਾਂ ਗਾਥਾਵਾਂ ਨਾਲ ਭਰਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਭਾਈ ਸੁਬੇਗ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਭਾਈ ਸ਼ਹਬਾਜ਼ ਸਿੰਘ ਵੀ ਉਹ ਮਹਾਨ ਸ਼ਹੀਦ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦਿੱਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵੱਲੋਂ ਸ਼ਰਧਾਂਜਲੀ ਦਿੱਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।
ਭਾਈ ਸੁਬੇਗ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਭਾਈ ਸ਼ਹਬਾਜ਼ ਸਿੰਘ ਨੇ ਮੁਗਲ ਸ਼ਾਸਕ ਜ਼ਕਰੀਆ ਖ਼ਾਨ ਦੀ ਹਕੂਮਤ ਦੌਰਾਨ ਅਤਿਆਚਾਰਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਰਮ ਕਰਨ ਦੀ ਬਹੁਤ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕੀਤੀ ਗਈ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਤੋਂ ਹਟਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ। ਨਤੀਜੇ ਵਜੋਂ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗੰਦੀ ਤੇਲ ਵਾਲੀ ਕੋਲ੍ਹੀ 'ਚ ਪੀੜ੍ਹਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
ਇਸ ਲੇਖ ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਸੁਬੇਗ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਭਾਈ ਸ਼ਹਬਾਜ਼ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਜੀਵਨ, ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ ਅਤੇ ਇਸ ਦਿਨ ਦੇ ਮਹੱਤਵ ਬਾਰੇ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਾਂਗੇ।
ਭਾਈ ਸੁਬੇਗ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਭਾਈ ਸ਼ਹਬਾਜ਼ ਸਿੰਘ ਜੀ ਕੌਣ ਸਨ?
ਭਾਈ ਸੁਬੇਗ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਪਰਚਯ
ਭਾਈ ਸੁਬੇਗ ਸਿੰਘ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਯੋਧੇ, ਵਿਦਵਾਨ ਅਤੇ ਰਣਨੀਤਿਕਾਰ ਸਨ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਜਨਮ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ ਸੀ।
ਉਹ ਗੁਰੂ ਗੋਬਿੰਦ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਭਗਤ ਸਨ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਰੱਖਿਆ ਲਈ ਹਮੇਸ਼ਾ ਤਿਆਰ ਰਹਿੰਦੇ ਸਨ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮੁਗਲਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਬਹੁਤੀਆਂ ਲੜਾਈਆਂ ਲੜੀਆਂ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਆਪਣਾ ਜੀਵਨ ਸਮਰਪਣ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ 1733 ਵਿੱਚ ਮੁਗਲ ਦਰਬਾਰ ਵਿੱਚ ਬਹੁਤ ਉੱਚਾ ਰੁਤਬਾ ਮਿਲਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਧਰਮ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਰੱਖਿਆ।
ਭਾਈ ਸ਼ਹਬਾਜ਼ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਜੀਵਨ ਪਰਚਯ
ਭਾਈ ਸ਼ਹਬਾਜ਼ ਸਿੰਘ, ਭਾਈ ਸੁਬੇਗ ਸਿੰਘ ਦੇ ਪੁੱਤਰ ਸਨ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਅਤੇ ਯੋਧਾ ਜੀਵਨ ਦੀ ਸਿਖਲਾਈ ਮਿਲੀ।
ਉਹ ਮਜ਼ਬੂਤ, ਨਿਡਰ ਅਤੇ ਆਦਰਸ਼ ਸਿੱਖ ਸਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਧਰਮ ਤੇ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਦਬਾਅ ਹੇਠ ਨਹੀਂ ਛੱਡਿਆ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹਾਦਤ, ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਅਮਰ ਹੋ ਗਈ।
ਸ਼ਹੀਦੀ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਘਟਨਾ
1739 ਵਿੱਚ ਭਾਈ ਸੁਬੇਗ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਭਾਈ ਸ਼ਹਬਾਜ਼ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਮੁਗਲ ਸ਼ਾਸਕ ਜ਼ਕਰੀਆ ਖ਼ਾਨ ਵਲੋਂ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕਰ ਲਿਆ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੇ ਦਬਾਅ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਉਹ ਆਪਣਾ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਛੱਡ ਦੇਣ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਇਨਕਾਰ ਕਰ ਦਿੱਤਾ।
ਸ਼ਹੀਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦਾ ਤਰੀਕਾ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਭਿਆਨਕ ਅਤੇ ਦਰਦਨਾਕ ਤਰੀਕੇ ਨਾਲ ਮੌਤ ਦੇ ਹਵਾਲੇ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।
ਭਾਈ ਸੁਬੇਗ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਭਾਈ ਸ਼ਹਬਾਜ਼ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਤੇਲ ਵਾਲੀ ਕੋਲ੍ਹੀ 'ਚ ਡਾਲ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸਰੀਰ ਨੂੰ ਹੌਲੀ-ਹੌਲੀ ਜਲਾਇਆ ਗਿਆ।
ਇਹ ਪ੍ਰਕਿਰਿਆ ਕਈ ਘੰਟਿਆਂ ਤੱਕ ਚੱਲੀ, ਪਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਫ਼ ਤੱਕ ਨਹੀਂ ਕੀਤੀ ਅਤੇ ਵਾਹਿਗੁਰੂ ਦਾ ਸਿਮਰਨ ਕਰਦੇ ਰਹੇ।
ਭਾਈ ਸੁਬੇਗ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਭਾਈ ਸ਼ਹਬਾਜ਼ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਾ ਮਹੱਤਵ
1. ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਰਾਖੀ
ਭਾਈ ਸੁਬੇਗ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਭਾਈ ਸ਼ਹਬਾਜ਼ ਸਿੰਘ ਨੇ ਸਿੱਖੀ ਦੀ ਇਜ਼ਤ ਨੂੰ ਉੱਚਾ ਰੱਖਣ ਲਈ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਕੁਰਬਾਨ ਕਰ ਦਿੱਤੀ। ਇਹ ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਲਈ ਇੱਕ ਵੱਡਾ ਮਿਸਾਲ ਬਣੀ।
2. ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਅਗੇ ਨਹੀਂ ਝੁਕਣਾ
ਇਹ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸਿੱਖ ਕਦੇ ਵੀ ਜ਼ੁਲਮ ਅਤੇ ਅਨਿਆਏ ਦੇ ਅੱਗੇ ਨਹੀਂ ਝੁਕਦੇ।
3. ਯੁਵਾ ਪੀੜ੍ਹੀ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਣਾ
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਅੱਜ ਦੇ ਯੁਵਾਂ ਨੂੰ ਸਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਆਪਣੇ ਮੂਲ ਮੂਲ ਸਿੱਧਾਂਤਾਂ ਨੂੰ ਕਦੇ ਵੀ ਨਾ ਛੱਡੋ, ਭਾਵੇਂ ਕੋਈ ਵੀ ਕਿੰਨਾ ਵੀ ਵੱਡਾ ਦਬਾਅ ਪਾ ਲਏ।
ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ ਕਿਵੇਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ ਵਿੱਚ ਕੀਰਤਨ ਅਤੇ ਅਖੰਡ ਪਾਠ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਲਿਦਾਨ ਤੋਂ ਸਿੱਖਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ।
ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਧਰਮ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕਤਾ ਦੀ ਮਹੱਤਤਾ ਨੂੰ ਉਭਾਰਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਨਤੀਜਾ (Conclusion)
ਭਾਈ ਸੁਬੇਗ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਭਾਈ ਸ਼ਹਬਾਜ਼ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਘਟਨਾ ਹੈ। ਇਹ ਦਿਖਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਸੱਚ ਅਤੇ ਧਰਮ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਕਿਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਨਿਸ਼ਕਾਮੀ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਚਲ ਭਗਤੀ ਨਾਲ ਜ਼ੁਲਮ ਦੇ ਅੱਗੇ ਵੀ ਹੰਸ ਕੇ ਬਲਿਦਾਨ ਦਿੱਤਾ ਜਾ ਸਕਦਾ ਹੈ।
ਅਸੀਂ ਹਮੇਸ਼ਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬਲਿਦਾਨ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਦੇ ਰਹਿਏ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀਆਂ ਸਿੱਖਿਆਵਾਂ ਨੂੰ ਅਪਣਾਈਏ
Also Read: शहीद दिवस (Shaheed Diwas)
FAQs (ਅਕਸਰ ਪੁੱਛੇ ਜਾਂਦੇ ਪ੍ਰਸ਼ਨ)
1. ਭਾਈ ਸੁਬੇਗ ਸਿੰਘ ਅਤੇ ਭਾਈ ਸ਼ਹਬਾਜ਼ ਸਿੰਘ ਦਾ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ ਕਦੋਂ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਹਰ ਸਾਲ 22 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
2. ਭਾਈ ਸੁਬੇਗ ਸਿੰਘ ਤੇ ਭਾਈ ਸ਼ਹਬਾਜ਼ ਸਿੰਘ ਨੇ ਕਿਵੇਂ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ?
ਉੱਤਰ: ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਗਰਮ ਤੇਲ ਵਾਲੀ ਕੋਲ੍ਹੀ 'ਚ ਪੀੜ੍ਹਤ ਕਰਕੇ ਸ਼ਹੀਦ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ।
3. ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਕਿਉਂ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਹੈ?
ਉੱਤਰ: ਇਹ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਰਾਖੀ ਅਤੇ ਅਨਿਆਏ ਦੇ ਅਗੇ ਨਾ ਝੁਕਣ ਦੀ ਮਿਸਾਲ ਹੈ।
Comments
Post a Comment