ਅਕਾਲੀ ਫੂਲਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ: ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਅਮਰ ਪਾਠ

ਭੂਮਿਕਾ

ਅਕਾਲੀ ਫੂਲਾ ਸਿੰਘ ਪੰਜਾਬ ਦੇ ਵਿਖਿਆਤ ਅਤੇ ਬਹਾਦੁਰ ਸਿੱਖ ਯੋਧਾ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ, ਧਰਮ ਨਿਭਾਉਣ ਦੀ ਲਲਕਾਰ ਅਤੇ ਸਿੱਖ ਪੰਥ ਲਈ ਕੀਤੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਅੱਜ ਵੀ ਸਾਨੂੰ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਨੂੰ ਤਾਜ਼ਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

ਅਕਾਲੀ ਫੂਲਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦਾ ਜਨਮ ਤੇ ਪਰਿਵਾਰ

ਅਕਾਲੀ ਫੂਲਾ ਸਿੰਘ ਦਾ ਜਨਮ 1755 ਈਸਵੀ ਵਿੱਚ ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ ਦੇ ਮਜੀਠਾ ਇਲਾਕੇ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਹ ਛੋਟੀ ਉਮਰ ਤੋਂ ਹੀ ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਬਹਾਦਰ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸੇਵਾ ਕਰਦੇ ਹੋਏ, ਨਿਹੰਗ ਸੰਪਰਦਾ ਨੂੰ ਅਪਣਾਇਆ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਭਗਤੀ ਅਤੇ ਵਚਨਬੱਧਤਾ ਦੇ ਕਾਰਣ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਨਿਹੰਗ ਸਿੰਘਾਂ ਦਾ ਜਥੇਦਾਰ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਉਹ ਇੱਕ ਸੱਚੇ ਸਿੱਖ ਸਿਪਾਹੀ ਅਤੇ ਗੁਰੂ ਦੇ ਬਚਨਾਂ ਤੇ ਚੱਲਣ ਵਾਲੇ ਅਣਖੀ ਯੋਧਾ ਸਨ।

ਅਕਾਲੀ ਫੂਲਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ ਦੇ ਬੇਸ਼ੁਮਾਰ ਪ੍ਰਸੰਗ ਹਨ, ਪਰ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਗੱਲ ਇਹ ਸੀ ਕਿ ਉਹ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਲਈ ਕਿਸੇ ਵੀ ਕਿਸਮ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦੇਣ ਤੋਂ ਪਿੱਛੇ ਨਹੀਂ ਹਟਦੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨਾਲ ਮਿਲ ਕੇ ਬਹੁਤ ਸਾਰੀਆਂ ਜੰਗਾਂ ਲੜੀਆਂ।

ਕਾਬੁਲ 'ਤੇ ਹਮਲਾ (1823)

1823 ਵਿੱਚ, ਪਿਸ਼ਾਵਰ ਅਤੇ ਕਾਬੁਲ ਵਿੱਚ ਮੁਸਲਮਾਨ ਹਾਕਮ ਦੋਸਤ ਮੁਹੰਮਦ ਖਾਨ ਨੇ ਸਿੱਖਾਂ ਨੂੰ ਚੁਣੌਤੀ ਦਿੱਤੀ। ਮਹਾਰਾਜਾ ਰਣਜੀਤ ਸਿੰਘ ਨੇ ਉਸ ਉੱਤੇ ਹਮਲਾ ਕਰਣ ਦਾ ਫੈਸਲਾ ਲਿਆ।

ਅਕਾਲੀ ਫੂਲਾ ਸਿੰਘ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨਿਹੰਗ ਸੈਨਿਕਾਂ ਦੇ ਨਾਲ ਲੜਾਈ ਦੀ ਅਗਵਾਈ ਕੀਤੀ। ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਤਾਕਤ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਡਰੇ ਅਤੇ ਗੁਲਾਮ ਖਾਨ ਦੀ ਫੌਜ ਉੱਤੇ ਕਾਤੀ ਕੱਟ ਮਚਾ ਦਿੱਤੀ। ਹਾਲਾਂਕਿ, ਇਸ ਜੰਗ ਦੌਰਾਨ ਉਹ ਗੰਭੀਰ ਜ਼ਖ਼ਮੀ ਹੋ ਗਏ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਗਏ।

ਅਕਾਲੀ ਫੂਲਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ (1823)

ਅਕਾਲੀ ਫੂਲਾ ਸਿੰਘ 14 ਮਾਰਚ 1823 ਨੂੰ ਪਿਸ਼ਾਵਰ ਦੀ ਜੰਗ ਦੌਰਾਨ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਸਿਪਾਹੀ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਨਹੀਂ, ਬਲਕਿ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਲਈ ਇਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਯੋਗਦਾਨ ਸੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਅੰਤਿਮ ਸਾਹਾਂ ਤਕ ਲੜਾਈ ਕੀਤੀ।

ਅਕਾਲੀ ਫੂਲਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਲੈਗਸੀ

ਅਕਾਲੀ ਫੂਲਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਬਾਦ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਸਦੀਵਾਂ ਲਈ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਦਰਜ ਹੋ ਗਿਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਨੂੰ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਘਟਨਾ ਵਜੋਂ ਯਾਦ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਹਰ ਸਾਲ 14 ਮਾਰਚ ਨੂੰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ ਮਨਾਇਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।

Also Read: Sahibjada Ajit Singh Ji

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿੱਚ ਕੀਤੇ ਗਏ ਉਪਰਾਲੇ:

ਅਮ੍ਰਿਤਸਰ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸਥਾਨਾਂ 'ਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਨਾਮ ‘ਤੇ ਗੁਰਦੁਆਰੇ ਬਣਾਏ ਗਏ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਨੂੰ ਯਾਦ ਰੱਖਣ ਲਈ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਸਮਾਗਮ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।

ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਨੂੰ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਲਈ ਕਈ ਪੋਥੀਆਂ ਲਿਖੀਆਂ ਗਈਆਂ ਹਨ।

ਅਕਾਲੀ ਫੂਲਾ ਸਿੰਘ ਤੋਂ ਮਿਲਣ ਵਾਲੇ ਸਿੱਖਿਆ

1. ਧਰਮ ਪ੍ਰਤੀ ਨਿਸ਼ਠਾ – ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਆਪਣੇ ਪ੍ਰਾਣ ਤਿਆਗੇ।

2. ਬਹਾਦਰੀ ਅਤੇ ਅਣਖ – ਉਹ ਕਿਸੇ ਵੀ ਹਾਕਮ ਜਾਂ ਵੱਡੀ ਤਾਕਤ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਡਰੇ।

3. ਸੱਚਾਈ ਅਤੇ ਇਨਸਾਫ਼ – ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਧਰਮ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਦੀ ਰਾਖੀ ਲਈ ਲੜਾਈ ਕੀਤੀ।

4. ਸੇਵਾ ਭਾਵਨਾ – ਉਹ ਹਮੇਸ਼ਾ ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਦੀ ਸੇਵਾ ਵਿੱਚ ਰੁਚੀ ਰਖਦੇ ਸਨ।

ਨਿਸ਼ਕਰਸ਼

ਅਕਾਲੀ ਫੂਲਾ ਸਿੰਘ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਸਾਡੀ ਨਵੀਂ ਪੀੜ੍ਹੀ ਲਈ ਇੱਕ ਉਦਾਹਰਨ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬਹਾਦਰੀ, ਅਣਖ ਅਤੇ ਸੱਚਾਈ ਅੱਜ ਵੀ ਸਾਡੇ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਾ ਸਰੋਤ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ ਨੂੰ ਯਾਦ ਕਰਨਾ ਸਾਡੇ ਧਰਮ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਜ਼ਰੂਰੀ ਹੈ।

"ਧਰਮ ਹੇਠ ਜੇ ਮਰਣਾ ਪਏ, ਤਾਂ ਮਰਨਾ ਹੀ ਭਲਾ!"