ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਜੀ ਦੀ ਜੀਵਨ ਕਥਾ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦੀ – 6 ਜੂਨ 1984 ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ
🧷 ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਦਾ ਜਨਮ ਅਤੇ ਸ਼ੁਰੂਆਤੀ ਜੀਵਨ
ਜਨਮ:
ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਦਾ ਜਨਮ 2 ਫਰਵਰੀ 1947 ਨੂੰ ਰੋੜੇ (ਰੋੜ) ਵਿਖੇ, ਜੋ ਕਿ ਮੋਗਾ ਜ਼ਿਲ੍ਹੇ ਵਿੱਚ ਆਉਂਦਾ ਹੈ, ਇੱਕ ਸਿੱਖ ਪਰਿਵਾਰ ਵਿੱਚ ਹੋਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਜੀ ਦਾ ਨਾਮ ਸੰਤ ਬਾਬਾ ਆਤਮਾ ਸਿੰਘ ਜੀ ਸੀ ਜੋ ਕਿ ਦਮਦਮੀ ਟਕਸਾਲ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਤ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਾਤਾ ਜੀ ਦਾ ਨਾਮ ਮਾਤਾ ਨਿਹਾਲ ਕੌਰ ਜੀ ਸੀ। ਪਰਿਵਾਰ ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਗੁਰਮਤ ਅਨੁਸਾਰ ਜੀਵਨ ਜੀਉਣ ਵਾਲਾ ਸੀ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਪੜ੍ਹਾਈ ਇੱਕ ਆਮ ਪਿੰਡ ਸਕੂਲ ਵਿੱਚ ਹੋਈ। ਪਰ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਰੁਚੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਅਤੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵਿਚ ਸੀ। ਬਚਪਨ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਹੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਅਖੰਡ ਪਾਠ, ਬਾਣੀ ਉਚਾਰਣ ਅਤੇ ਸਿਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਵੱਲ ਰੁਝਾਨ ਵਿਖਾਇਆ।
📘 ਸੰਤ ਜੀ ਦਾ ਮੁੱਢਲਾ ਜੀਵਨ
🔹 ਦਮਦਮੀ ਟਕਸਾਲ ਨਾਲ ਜੁੜਾਅ:
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੇ ਨੌਜਵਾਨੀ ਦੇ ਦਿਨਾਂ ਵਿੱਚ ਦਮਦਮੀ ਟਕਸਾਲ, ਮੀਹਰਬਾਨਪੁਰਾ, ਜੋ ਕਿ ਸੰਤ ਗੁਰਬਚਨ ਸਿੰਘ ਜੀ ਖਾਲਸਾ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਵੱਲੋਂ ਚਲਾਈ ਜਾਂਦੀ ਸੀ, ਵਿਚ ਦਾਖਲਾ ਲਿਆ। ਉੱਥੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਗੁਰਮਤ, ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ, ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਵਿਸਥਾਰ ਨਾਲ ਸਿੱਖਿਆ ਲਈ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਲਗਾਤਾਰ 6 ਸਾਲ ਤੱਕ ਗੁਰਮਤ ਸਿੱਖਿਆ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੀ। ਸੰਤ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੇ ਦਿਹਾਂਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 1977 ਵਿੱਚ, ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਨੂੰ ਟਕਸਾਲ ਦਾ ਮੁਖੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਦ ਉਹ ਸਿਰਫ 30 ਸਾਲ ਦੇ ਸਨ।
🔹 ਪ੍ਰਵਚਨ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਮੁਹਿੰਮਾਂ:
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਪੰਜਾਬ ਭਰ ਵਿੱਚ ਗੁਰਮਤ ਦੀ ਪਰਚਾਰ ਯਾਤਰਾ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ। ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਨਸ਼ਿਆਂ ਤੋਂ ਹਟਾਉਣ, ਸਿੱਖੀ ਸਰੂਪ ਰੱਖਣ ਅਤੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਨਾਲ ਜੁੜਨ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਬੋਲਣ ਦੇ ਢੰਗ ਵਿਚ ਜੋਸ਼ ਅਤੇ ਸਚਾਈ ਹੁੰਦੀ ਸੀ, ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਦਿਲਾਂ ਨੂੰ ਛੂਹ ਜਾਂਦੀ।
🔹 ਨੈਤਿਕਤਾ ਅਤੇ ਸਿੱਖੀ ਦੇ ਮੂਲਾਂ ਦੀ ਰਾਖੀ:
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਵਿੱਚ ਪੈ ਰਹੀ ਨੈਤਿਕਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਕ ਲਾਚਾਰੀ ਨੂੰ ਸਮਝਦਿਆਂ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਧਾਰਮਿਕ ਜਵਾਬਾਂ ਤੇ ਗੁਰਮਤ ਵਿਚਾਰ ਲੋਕਾਂ ਵਿੱਚ ਨਵੀਂ ਉਰਜਾ ਭਰ ਦਿੰਦੇ ਸਨ।
ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਨਾਲ ਜੁੜਾਅ:
ਸੰਤ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਬਚਪਨ ਤੋਂ ਹੀ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਅਤੇ ਗੁਰਬਾਣੀ ਵੱਲ ਰੁਝੇ ਰਹੇ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਦਮਦਮੀ ਟਕਸਾਲ ਵਿਚ ਸ਼ਾਸਤਰੀ ਅਤੇ ਧਾਰਮਿਕ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗੁਰਬਾਣੀ ਦੀ ਸਮਝ ਅਤੇ ਨਿਯਮਤ ਜੀਵਨਸ਼ੈਲੀ ਨੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਜਲਦੀ ਹੀ ਪੂਰੇ ਸਿੱਖ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਮਾਣਯੋਗ ਸਥਾਨ ਦਿਵਾਇਆ।
ਦਮਦਮੀ ਟਕਸਾਲ ਦੇ ਮੁਖੀ:
1977 ਵਿੱਚ, ਸੰਤ ਕਰਤਾਰ ਸਿੰਘ ਜੀ ਦੀ ਮੌਤ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਸੰਤ ਜਰਨੈਲ ਸਿੰਘ ਜੀ ਨੂੰ ਦਮਦਮੀ ਟਕਸਾਲ ਦਾ ਮੁਖੀ ਬਣਾਇਆ ਗਿਆ। ਇਹ ਟਕਸਾਲ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਇੱਕ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਅਤੇ ਮਾਣਯੋਗ ਸੰਸਥਾ ਹੈ। ਮੁਖੀ ਹੋਣ ਦੇ ਨਾਤੇ, ਸੰਤ ਜੀ ਨੇ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਵਿੱਚ ਗੁਰਮਤ ਅਨੁਸਾਰ ਜੀਵਨ ਜਿਉਣ ਦੀ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਿੱਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਨਸ਼ਿਆਂ ਵਿਰੁੱਧ, ਮੋਢੀਆਂ ਵਾਲਾ ਸਰੂਪ ਅਤੇ ਗੁਰਮਤ ਅਨੁਸਾਰ ਜੀਵਨ ਬਿਤਾਉਣ ਦੀ ਲਹਿਰ ਚਲਾਈ।
ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਸੰਘਰਸ਼:
1980 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿਚ, ਪੰਜਾਬ ਵਿਚ ਧਾਰਮਿਕ ਅਤੇ ਰਾਜਨੀਤਿਕ ਤਣਾਅ ਵਧ ਰਿਹਾ ਸੀ। ਸੰਤ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਨੇ ਸਿੱਖ ਹੱਕਾਂ ਦੀ ਪੁਰਜੋਰ ਵਕਾਲਤ ਕੀਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਅਤੇ ਪੰਜਾਬੀਆਂ ਉੱਤੇ ਹੋ ਰਹੇ ਜ਼ੁਲਮਾਂ ਖਿਲਾਫ਼ ਆਵਾਜ਼ ਬੁਲੰਦ ਕੀਤੀ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਕਾਰਨਾਂ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਇੱਕ ਕਟੜ ਧਾਰਮਿਕ ਨੇਤਾ ਵਜੋਂ ਹੋਣ ਲੱਗੀ। ਪਰ, ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰੇ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਇੱਕ ਸ਼ਹੀਦ ਜਨਤਕ ਨਾਇਕ ਵਜੋਂ ਮੰਨਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
ਦਾਰਸ਼ਨਿਕ ਅੰਦੋਲਨ:
ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ (ਸੁੰਨਤ) ਵਿਚ ਟਿਕਾਣਾ ਬਣਾਇਆ ਅਤੇ ਉਥੋਂ ਤੋਂ ਹੀ ਆਪਣੀ ਗਤੀਵਿਧੀ ਚਲਾਈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖੀ ਦੇ ਮੂਲ ਨਿਯਮਾਂ ਤੇ ਆਚਰਣ ਨੂੰ ਦੁਬਾਰਾ ਜੀਵੰਤ ਕਰਨ ਲਈ ਕਈ ਮੁਹਿੰਮਾਂ ਚਲਾਈਆਂ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੋਲੀ, ਪਾਠ, ਤੇ ਸਿੱਖ ਜਨਤਾ ਵਿੱਚ ਨਵੀ ਉਰਜਾ ਦਾ ਸੰਚਾਰ ਕੀਤਾ।
Operation Bluestar:
ਜੂਨ 1984 ਵਿਚ ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਵੱਲੋਂ 'ਆਪਰੇਸ਼ਨ ਬਲੂ ਸਟਾਰ' ਚਲਾਇਆ ਗਿਆ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤੀ ਫੌਜ ਨੇ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਤੇ ਹਮਲਾ ਕੀਤਾ। ਇਸ ਹਮਲੇ ਵਿਚ ਸੰਤ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ, ਅਨੇਕ ਸਿੱਖ ਜਥੇਦਾਰ ਅਤੇ ਸੌਂਕੜੇ ਨੌਜਵਾਨ ਸ਼ਹੀਦ ਹੋ ਗਏ। ਇਹ ਕਾਰਵਾਈ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਦੁੱਖਦਾਈ ਪੰਨਾ ਬਣੀ। ਸੰਤ ਜੀ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਨੇ ਪੂਰੇ ਸਿੱਖ ਸੰਸਾਰ ਨੂੰ ਹਿਲਾ ਕੇ ਰੱਖ ਦਿੱਤਾ।
ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ:
ਸੰਤ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ 6 ਜੂਨ 1984 ਨੂੰ ਹੋਈ। ਹਰ ਸਾਲ, ਸਿੱਖ ਭਾਈਚਾਰਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਯਾਦ ਵਿਚ ਸ਼ਹੀਦੀ ਦਿਵਸ ਮਨਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਦਿਨ ਹਰਿਮੰਦਰ ਸਾਹਿਬ ਵਿਖੇ ਅਤੇ ਹੋਰ ਗੁਰਦੁਆਰਿਆਂ 'ਚ ਅਰਦਾਸਾਂ, ਕੀਰਤਨ ਅਤੇ ਸ਼ਹੀਦੀ ਸਮਾਗਮ ਕਰਵਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ।
ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਬੋਲੀ ਅੱਜ ਵੀ ਸਿੱਖ ਨੌਜਵਾਨਾਂ ਨੂੰ ਜਾਗਰੂਕ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਸਿੱਖੀ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕ ਮੁੱਲਾਂ ਲਈ ਜੋ ਕੰਮ ਕੀਤਾ, ਉਹ ਅਮਰ ਹੈ। ਸੰਤ ਜੀ ਸਿੱਖ ਕੌਮ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਚਿਰਸਮਰਣੀਅ ਚਿਹਰਾ ਹਨ, ਜੋ ਸਦੀਵਾਂ ਲਈ ਯਾਦ ਰਖੇ ਜਾਣਗੇ।
ਅੰਤਿਮ ਵਿਚਾਰ:
ਸੰਤ ਭਿੰਡਰਾਂਵਾਲੇ ਨੇ ਸਿੱਖ ਧਰਮ ਦੀ ਰਾਖੀ ਅਤੇ ਨੈਤਿਕਤਾ ਦੀ ਊਚਾਈਆਂ 'ਤੇ ਬਿਠਾਉਣ ਵਾਸਤੇ ਆਪਣੀ ਜ਼ਿੰਦਗੀ ਦੀ ਕੁਰਬਾਨੀ ਦਿੱਤੀ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸ਼ਹੀਦੀ ਨਾ ਸਿਰਫ਼ ਸਿੱਖ ਇਤਿਹਾਸ ਦਾ ਇੱਕ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਪੰਨਾ ਹੈ, ਸਗੋਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਲਈ ਪ੍ਰੇਰਣਾ ਦਾ ਸਰੋਤ ਵੀ ਹੈ।
Also Read:
Comments
Post a Comment